โครงการจัดทำสวนรวมพันธุ์ไม้ป่าชายเลน
คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
คำนำ
ป่าชายเลนเป็นทรัพยากรที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศชายฝั่ง
และได้รับความสนใจจากประชาชนโดยทั่วไปอย่างกว้างขวาง
ขณะที่นิสิตวนศาสตร์และนิสิตในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ส่วนใหญ่มีความรู้และมีโอกาสได้สัมผัสกับป่าชายเลนน้อยมาก
คณะวนศาสตร์ โดย ผศ. ดร. วิพักตร์ จินตนา ร่วมกับนิสิตปัจจุบัน
และศิษย์เก่าของคณะวนศาสตร์ จึงได้ริเริ่มจัดทำสวนรวมพันธุ์ไม้
ป่าชายเลนขึ้นในพื้นที่ของคณะฯ เพื่อเป็นแหล่งศึกษา ค้นคว้า และ
ดูงานด้านป่าชายเลนของนิสิต นักศึกษาและผู้สนใจทั่วไป
 
 

วัตถุประสงค์
เพื่อสร้างระบบนิเวศป่าชายเลนจำลองเป็นแหล่งรวมพันธุ์ไม้ป่าชายเลน
ขึ้นในพื้นที่คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เพื่อสร้างเสริมการมีส่วนร่วมระหว่างอาจารย์ ข้าราชการ และนิสิตคณะวนศาสตร์ ในการประกอบกิจกรรมทางการศึกษาและเผยแพร่ความรู้ด้านวิชาการป่าไม้แก่ผู้สนใจ

พื้นที่และระยะเวลาดำเนินการ
บริเวณหลังของตึกวนศาสตร์ 60 ปี ซึ่งเป็นบล็อกสี่เหลี่ยมคอนกรีต
พื้นที่รวมประมาณ 37 ตารางเมตร เริ่มดำเนินการ ตั้งแต่เดือน
พฤษภาคม 2544 โดยทำการปลูกพันธุ์ไม้ ในวันที่ 5 มิถุนายน 2544
และจะทำการศึกษาประเมินผลเป็นระยะเพื่อวางแผนดำเนินงานขั้นต่อไป

 
 

การดำเนินงาน
จัดเตรียมพื้นที่บริเวณบล็อกสี่เหลี่ยมคอนกรีต จำนวน 3 บล็อก โดยรองพื้นด้วยแผ่นพลาสติก แล้วบรรจุดินผสมเศษใบไม้แห้ง

ติดตั้งระบบการให้น้ำและพ่นหมอกเพื่อช่วยรักษาความชุ่มชื้นของดิน
และบรรยากาศเหนือดิน

ปลูกพันธุ์ไม้ป่าชายเลน แยกตามระบบรากหายใจประเภทต่าง ๆ กัน ดังนี้

บล็อก#1 ปลูกพันธุ์ไม้เบิกนำ ได้แก่ แสมทะเล แสมขาว แสมดำ ลำพู ซึ่งมีระบบรากหายใจรูปเข็ม หรือ pneumatophores
บล็อก#2 ปลูกพันธุ์ไม้โกงกางใบใหญ่ และโกงกางใบเล็ก ซึ่งมีระบบรากหายใจแบบรากค้ำจุน หรือ stilt roots
บล็อก#3 ปลูกพันธุ์ไม้หลากหลายชนิดซึ่งมักพบขึ้นอยู่บริเวณด้านในของป่าชายเลน มีระบบรากหายใจหลายแบบ ได้แก่ ถั่วขาว ถั่วดำ ประสักดอกแดง โปรงแดง ฝาดขาว ซึ่งมีระบบรากหายใจแบบหัวเข่า (knee roots) ตะบูนขาว หงอนไก่ทะเล มีลักษณะโคนต้นเป็นพูพอน (buttress) ต้นจาก และพืชพื้นล่าง จำพวกผักเบี้ย และชะคราม เป็นต้น
 

ดูแลรักษาสวนรวมพันธุ์ไม้โดยการรดน้ำ และพ่นหมอกปรับปรุงสภาพดิน
และน้ำให้มีความเหมาะสม โดยเติมน้ำเค็ม (3%NaCl) สัปดาห์ละครั้ง

ที่ปรึกษา
รศ. ดร. อุทิศ กุฏอินทร์ คณบดีคณะวนศาสตร์
ศ. ดร. สนิท อักษรแก้ว ภาควิชาวนวัฒนวิทยา

 
 

ผู้สนับสนุนโครงการ
ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานได้รับการสนับสนุนจากศิษย์เก่าคณะวนศาสตร์ รุ่น 43
กล้าไม้ได้รับการสนับสนุนจาก คุณสมศักดิ์ พิริยโยธา และคุณชาตรี มากนวล สำนักวิชาการป่าไม้ และคุณสุพจน์ เพริดพริ้ง สำนักงานป่าไม้เขตเพชรบุรี กรมป่าไม้

รายชื่อพันธุ์ไม้ป่าชายเลน