| |
|
| |
ความเข้าใจในชีวิตตนเอง |
| |
ศิริวรรณ
เกษมศานต์กิดาการ |
| |
เบญจมาศ
กาญจนวิโรจน์ |
| |
|
| |
|
| |
มนุษย์ทุกคนไม่ว่ามั่งมีหรือยากจน
เป็นเด็ก ผู้ใหญ่ หรือวัยชรา เป็นหญิงหรือชาย มีเชื้อชาติ
หรือศาสนาใด ต่างก็ต้องเผชิญกับปัญหาต่างๆที่ทยอยเข้ามาในชีวิตตลอดเวลา
มากบ้าง น้อยบ้าง
บางปัญหาก็สามารถแก้ไขลุล่วงได้ด้วยดีบางปัญหาก็ไม่สามารถแก้ไขได้
ก็ยิ่งทับถมเพิ่มพูน
ก็ให้เกิดความทุกข์ยากลำบาก |
| |
|
| |
ปัญหาของมนุษย์ส่วนใหญ่คือการที่ไม่สามารถทำใจให้สงบยามเผชิญปัญหาและความผันผวนที่
เกิดขึ้นในชีวิตได้ ซึ่งหนทางหนึ่งที่จะช่วยให้เราเกิดความสงบนิ่งและไม่หวั่นไหวยามเผชิญปัญหา
ก็คือการใช้หลักความจริงเข้าแก้ไขปัญหา ดังนั้นมนุษย์เราจึงจำเป็นต้องรู้เท่าทันความเป็นจริงของ
ชีวิตจึงจะสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างสงบ ซึ่งเป็นหัวใจอันหนึ่งของศิลปะการดำเนินชีวิต |
| |
|
| |
|
| |
การรู้เท่าทันความจริงแห่งชีวิต |
| |
หลายคนมักคิดว่าตนเองรู้จักชีวิตของตนเองดีอยู่แล้ว
รู้ว่าเป็นคนสวย ร่ำรวย เรียนเก่ง
นิสัยดี ฐานะดี นี่คือสิ่งที่คนทั่วไปคิดว่าเป็นความเข้าใจชีวิตของตน
แท้จริงแล้วเป็นเพียง
ความเข้าใจแค่เพียงด้านเดียวหรืออาจเรียกได้ว่าเปลือกนอกของชีวิต |
| |
|
| |
การรู้จักชีวิตที่แท้จริงคือการรู้จักตัวเองที่สอดคล้องกับความจริงแห่งชีวิต
อย่างที่เรียกว่า
รู้จักด้านบวกและด้านลบของตัวเอง เพื่อที่จะดำเนินชีวิตอย่างไม่ประมาท
ไม่หลงมัวเมาไปกับ
ความสุขทางโลก ต้องยอมรับความจริงว่าเราต้องเสียชีวิตไม่วันใดก็วันหนึ่งในการ
ดำเนินชีวิต
นั้นต้องมีสมหวัง ผิดหวัง ทุกข์บ้าง สุขบ้าง จึงต้องใช้สติสัมปชัญญะควบคุมตัวเอง
ไม่หลงมัวเมาไปตามกิเลสซึ่งความสุขที่ได้รับนั้นเป็นเพียงชั่วครั้งชั่วคราวไม่ใช่ความสุขที่แท้จริง |
| |
|
| |
การรู้เท่าทัน |
| |
การรู้เท่าทันนั้นมีหลายระดับ
นักจิตวิทยาและจิตแพทย์หัวก้าวหน้าของโลกตะวันตกต่างเชื่อว่า
มนุษย์มีศักยภาพอันสูงส่งที่จะค้นพบตัวเอง นั่นคือสามารถพัฒนาการจากการรู้ไม่เท่ากัน
เป็น
การ รู้เท่าทันกันในระดับต่ำ ไปเป็นการรู้เท่าทันในระดับสูงจนถึงระดับสูงสุด |
| |
|
| |
คนที่รู้เท่าทันในระดับต่ำนั้นคือคนที่ใช้คำ”ขอโทษ”
อย่างพร่ำเพรื่อ เมื่อเขาล่วงล้ำคนอื่นก็จะขอโทษ โดยคิดว่าคำขอโทษจะทำให้เขาทำอะไรก็ได้ที่คิดอยากทำและไม่รู้สึกว่าเป็นการกระทำที่ผิด
ส่วนคนที่รู้เท่าทันในระดับต่ำและสูงคือผู้ที่ระดับความรู้เท่าทันแปรเปลี่ยนตลอดเวลาตามเหตุผล
จะมีการลังเลใจโดยบางครั้งอาจทำถูกหรือบางครั้งอาจทำผิดได้
ส่วนผู้ที่มีความรู้เท่าทัน
ู้อยู่ในระดับสูงจะมีทัศนะต่อตัวเองอย่างสมดุล คนพวกนี้จะไม่วกวนอยู่กับความล้มเหลว
และในขณะเดียวกันก็จะไม่หยิ่งผยองในความสามารถของตน เป็นผู้ที่ใช้เหตุผล
และชอบปรับปรุงความสามารถของตน เป็นคนรู้จักผ่อนหนักผ่อนเบาและรับผิดชอบต่องาน
และมีคุณธรรม การรู้จักตนเองก็จะทำให้การปฏิบัติต่อผู้อื่นเป็นไปอย่างสมเหตุสมผลและสร้างสรรค์ |
| |
|
| |
|
| |
การดำเนินชีวิตอย่างมีอุดมคติ |
| |
อุดมคติของชีวิตคือจุดมุ่งหมายสูงสุดที่มนุษย์ปรารถนาซึ่งท้ายที่สุดหรือจุดมุ่งหมายสูงสุด
ก็คือความสุข ความสุขจึงเป็นอุดมคติของชีวิต แต่ความสุขของแต่ละคนมีความแตกต่างกัน
ดังนั้นอุดมคติของชีวิตคนแต่ละคนจึงแตกต่างกันไปซึ่งมีนักปรัชญาหลายสำนักให้ให้มุมมอง
เกี่ยวกับอุดมคติไว้เช่น อุดมคติคือ ความสุขของฉันคนเดียว
การทำตามใจตนเองนั่นคือความสุข
ความสุขทางโลก ความสุขทางใจ ความสุขทางปัญญา ความสุขอยู่ที่การประมาณตน
ความสุข
อยู่ที่การไม่ต้องการอะไร ความสุขอยู่ที่ความพอใจในสิ่งที่มี
เสรีภาพคืออุดมคติ
ิของชีวิต จะเห็นได้ว่าความสุขของคนแต่ละกลุ่มแต่ละแนวคิดจะมีความแตกต่างกันออกไป
ดังนั้นอุดมคติของคนแต่ละคนจึงแตกต่างกันออกไปด้วย |
| |
|
| |
|
| |
แนวทางการพัฒนาตนเองเพื่อความสุขในชีวิต |
| |
การดำเนินชีวิตเปรียบเหมือนการขับรถยนต์
การที่จะไปสู่เป้าหมายได้อย่างถูกต้อง ปลอดภัยและ
ทันเวลาได้นั้น ผู้ขับขี่จะต้องรู้เส้นทาง วิธีขับและดูแลบำรุงรักษารถ
นอกจากนี้ในการขับรถไม่ใช่แต่มี
รถเราเพียงคันเดียว แต่ยังมีรถคันอื่นใช้ถนนร่วมกับเราด้วย
ดังนั้นจึงจำเป็นต้องรู้กฎจราจรซึ่งเป็นข้อตกลง
ในสังคม ก็จะช่วยให้การขับรถเต็มไปด้วยความรื่นรมย์และปลอดภัยซึ่งก็เปรียบเสมือนกับการดำเนินชีวิต
ที่จะต้องมีปัจจัยประกอบที่จะช่วยดำเนินชีวิตได้อย่างราบรื่นและมีความสุขซึ่งการดำเนินชีวิตนั้น
จำเป็นต้องมีเป้าหมายและแนวทางดำเนินชีวิตที่ชัดเจน ศึกษาแนวทางที่จะก้าวไปสู่เป้าหมาย
โดยเลือกให้เหมาะกับสภาพชีวิตและวัยตนเองให้มากที่สุด และต้องรู้จักองค์ประกอบของชีวิต
วิธีดำเนินชีวิต สภาพชีวิตตนและฝึกทักษะการดำเนินชีวิต เช่น
ต้องรู้จักการดูแลตนเอง
การพักผ่อน การแก้ไขปัญหา ต้องรู้จักหยุดจักพอเมื่อก้าวถึงเป้าหมาย |
| |
|
| |
นอกจากนี้การที่จะก้าวไปสู่เป้าหมายชีวิตได้อย่างราบรื่นนั้น
ตัวบุคคลก็จำเป็นจะต้องมีคุณสมบัต
ิประกอบที่จะช่วยเสริมและสนับสนุนให้ก้าวไปสู่เป้าหมายได้คือการมีสุขภาพที่ดี
การมีความรู้ที่ดี
การมีการงานที่ดี การมีความประพฤติดี การมีจิตใจดี และการมีสิ่งแวดล้อมที่ดีควบคู่ไปด้วยเช่นกัน |
| |
|
| |
เทคนิคการพัฒนาชีวิตอย่างยั่งยืน |
| |
พระธรรมปิฏก
ได้นำเสนอแนวทางการพัฒนาตนเพื่อความสุขในชีวิต ซึ่งการพัฒนาตน
ในแนวนี้จะควบคู่ไปกับการพัฒนาความสุขด้วย เป็นความสุขทั้งของตนเอง
ผู้อื่นและคนหมู่มาก และจะเป็นผลดีแก่ทั้งตนเอง ผู้อื่นและสิ่งแวดล้อม
โดยท่านเรียกการพัฒนาแบบนี้ว่าการพัฒนาอย่างยั่งยืน ซึ่งผู้ที่ผ่านกระบวนการพัฒนาตามแนวนี้จะเป็นผู้ที่มีคุณสมบัติเป็นที่พึงปรารถนาในสังคมยุคปัจจุบันด้วย
อีกทั้งจะเป็นคนดี คนเก่งและมีความสุข โดยเทคนิคการพัฒนาตนจะประกอบด้วยขั้นตอนต่างๆคือ
|
| |
|
| |
| |
 |
การปลุกจิตสำนึกการเรียนรู้และการฝึกฝนพัฒนาตน(ใฝ่รู้สู้สิ่งยาก) |
| |
|
มีศีลและปฏิบัติตามกฏเกณฑ์ของสังคม |
| |
|
ฝึกฝนเพิ่มความมีอิสระจากวัตถุภายนอก |
| |
|
ฝึกการบริจาค การให้ การเสียสละ การสงเคราะห์ |
| |
|
รู้เท่าทันความรู้สึกและแรงจูงใจภายในของตนและฝึกฝนพัฒนาให้เป็นแรงจูงใจใฝ่ดีสร้างสรรค์ |
| |
|
ปรุงแต่งจิตของตนให้มีกำลัง มีความสุข และความดีงามด้วยสมาธิ |
| |
|
ฝึกฝนพัฒนาปัญญาในระดับสูงให้รู้เข้าใจความจริงของโลกและชีวิต
เพื่อความเป็น |
| |
|
อิสระเหนือความทุกข์ทั้งปวง |
| |
|
|
|
| |
|
| |
|
|
